Najhladniji grad u Srbiji, Sjenica zemlja sena

Sjenica je gradsko naselje u opštini Sjenica u Zlatiborskom okrugu. Današnji grad se razvio iz srednjovekovnog trga i karavanske stanice Senice na Drinskom putu. Nalazio se u župi Senica i u njoj je bio jedan od dvorova Nemanjića u srednjovekovnoj Srbiji.

Naselje se smestilo u blagoj kotlini sa svih strana okruženoj planinama, na obalama rečice Grabovice. Geografski je i ekonomski centar Pešterske visoravni koja je najveća visoravan na Balkanu i jedna od većih u Evropi.

Površina opštine je 1056 kilomerara kvadratnih, i po tome je jedna od većih opština u Srbiji. Prosečna nadmorska visina Pešterske visoravni je između 1.100 i 1.200 metara. Sjeničku kotlinu čine njen obod i Sjeničko polje koji ima nižu nadmorsku visinu za 100 do 150 metara od Pešterske visoravni. Na Sjeničko-pešterskoj visoravni su prisutne specifične hidrometeorološke karakteristike pa se zbog toga pojavljuju ekstremno niske temperature i leti i zimi.

Sjenica je u Evropi poznata kao veoma hladan kraj, pa se u zimskim danima često ubraja u najhladnija mesta Evrope. Kompleks Sjeničko-pešterske visoravni je pretežno planinskog karaktera. Godine 2005. je izmerena najniža temperatura od -42 stepena. U odnosu na sve ostale gradove u Srbijil, Sjenica je jedan od najhladnijih gradova.

Prvi put se Sjenica spominje 1253. godine u povelji kralja Uroša Nemanjića kao mesto na dubrovačkom putu, gde su pristajali i plaćali carinu dubrovački trgovci. Oslobođenje Sjenice Srbi su pokišali tokom Bečkog rata. Zbog svog geostrateškog i političkog položaja u 19. veku, Sjenica je smatrana veoma važnom tačkom, pa su prema njoj bile usmeravane vojne operacije. Poseban Sjenički sandžak je nastao 1902. godine, nakon preuređenja Novopazarskog sandžaka.

Sam grad Sjenica oslobođen je 24. oktobra 1912. godine od strane srpske vojske. Prema sporazumu između savezničkih država, veći deo Sjeničkog sandžaka, uključujući i sam grad, pripao je Srbiji, dok je manji deo pripao Crnoj Gori.

Kroz grad i u njegovoj neposrednoj blizini protiču četiri reke: Uvac, Vapa, Grabovica i Jablanica, od koji se formira Sjeničko jezero. Ovaj grad raspolaže i sportskim terenima idealnim za zimske sportove a posebno za alpske i nordijske sportove koji se nalze na Radišića brdu, Babinjači i Jadovniku. 2015. godine je izgrađen ski centar Žari sa stazama za nordijsko skijanje i biatlon kao i stazom za alpsko skijanje.

Sjenički nordijci jedni su od najboljih u zemlji i osvajači su priznanja sa mnogih domaćih i međunarodnih nordijskih takmičenja.

Ako ste ljubitelj netaknute prirode, starih običaja, tradicionalnih jela, neobičnih ljudi i skoro zaboravljenog načina života, Pešter je idealno mesto za vas. Pešterska visoravan raspolaže velikim turističkim potencijalom, posebno kada je reč o seoskom turizmu i o turizma posebnih interesa, kao što je lov, ribolov, planinarenje, planinski biciklizam i drugi vid sporta i rekreacije.

Uvac, spoj nestvarnih meandara

Kanjon reke Uvac smatra se za jedno od najlepših mesta u Srbiji. Nalazi se u jugozapadnoj Srbiji, poznat je po svojim uklještenim meandrima. Takođe, ovo je jedno od poslednjih staništa beloglavog supa, predivne ptice koja je gotovo izumrla.

Pre nego što je postao turistički značajan kompleks prirodnih kurioziteta, Uvac je bilo samo ime Zlatiborske i Zlatarske reke koju karakteriše prelepi kanjon i duboko rečno korito. Reka Uvac prirodna je južna granica Zlatibora, koja izvire jugoistočno od planine Jadovnik i predstavlja glavnu pritoku Lima. Pri kraju svog toka Uvac je i prirodna granica između Srbije i Bosne i Hercegovine.

Deo klisure reke Uvac, površine 2. 543 hektara, je 1971. godine proglašen za Specijalni rezervat prirode Uvac. Nalazi se na nadmorskoj visini od 902 do 1276 metara.

Reka Uvac je najduža pritoka Lima. Dužina reke Uvac iznosi oko 120 kilometara. S obzirom na to da je Uvac planinska reka, njen hidroenergetski potencijal je iskorišćen formiranjem tri brane, samim tim i tri veštačka jezera. To su Zlatarsko jezero ili Kokin Brod, Sjeničko ili Uvačko jezero i Radoinjsko jezero. Obale klisure reke Uvac krase šume omorike, breze, brojne livade i proplanci.

Velika pažnja je usmerena na Zlatarsko jezero, koje je nastalo šezdesetih godina prošlog veka. Brana koja je izgrađena je najveća zemljana brana u Evropi. Nivo vode Zlatarskog jezera dostiže i do 45 metara. Ono što Zlatarsko jezero čini jedinstvenim su čuveni meandri reke Uvac. Reka se vijugavo probija kroz krečnjačke stene, formirajući izgled pravog lavirinta. Meandri reke Uvac prostiru se sve do Radoinjskog jezera. Zanimljivo je to što u ovom delu svog toka reka Uvac ima karakterističnu zelenu boju.

Takođe, na obalama Zlatarskog jezera se nalazi najveće prirodno stanište beloglavog supa na celom Balkanu. Beloglavi sup je simbol kanjona reke Uvac. Pre dvadeset godina ova retka vrsta je bila pred izumiranjem. Tada je u kanjonu boravilo svega 7 jedinki beloglavog supa. Osnivanjem fonda za zaštitu beloglavog supa, omogućeno je postavljanje hranilišta. Beloglavi sup je lešinar, hrani se isključivo mesom uginulih životinja što ga čini velikim zaštitnikom ekosistema.

S obzirom na to da ove prelepe ptice imaju jednog partnera za ceo život, kao i da ženka leže samo jedno jaje godišnje, tim koji je uspeo da brojku od 7 jedinki poveća na čak 300, zaslužuje svaku pohvalu. Ovaj nebeski kralj koji ima raspon krila od 2,7 metara, od davnina krasi grb Srbije. U planu je kolonizacija još dve vrste lešinara, kako bi se u potpunosti zatvorio lanac ishrane. Potpuno uživanje pogleda na meandre reke Uvac omogućava dolazak na vidikovac Molitva. Pored beloglavog supa, Uvac je stanište za još 100 vrsta ptica. Neke od njih su suri orao, planinski puzgavac, vodomar, buljina i mnoge druge.

Meštani ovog kraja su bili upoznati sa dve pećine, Ledničkom i Ušačkom. Brojnim istraživanjima koja su obavili vrsni speleolozi je ustanovljeno da je u krečnjačkim stenama prisutan jedan izuzetan prirodni fenomen. Radi se o pećinskom sistemu dugom više od 6 kilometara. Ušačka i Lednička pećina su povezane mnogobrojnim kanalima i dvoranama koje su ukrašene prelepim pećinskim nakitom. Na izlazu iz Ušačkog sistema se nalazi savršeno mesto za kampovanje.

Ova zaslepljujuća lepota zaista ostavlja bez daha. Pogled u visinu usmerava ka ovim letećim božanstvima, koja nas podsećaju na potrebu da ovakva mesta ostanu baš onakva kakva su sada. Kanjon reke Uvac za svakog ljubitelja prirode nudi po nešto. Bilo da se radi o ribolovu, planinarenju, kampovanju ili biciklizmu, kanjon Uvca je jedna od top turističkih atrakcija Srbije.